Autor: Andrzej Tkacz

Miejscowość: Sandomierz

Materiał: drewno lipowe

Technika: rzeźba w drewnie

Wymiary:  wysokość całkowita 34 cm; podstawa – szerokość max. 9,8 cm, głębokość max. 7,0 cm, 

wysokość max. 4,0 cm

Zakup w 1970 r.

Nr inw. MS-189/e

Wieśniaczka na targu – wolnostojąca, pełnoplastyczna rzeźba figuralna wykonana w drewnie lipowym przez Andrzeja Tkacza – rzeźbiarza z Sandomierza. Kobieta została przedstawiona w ujęciu frontalnym, w pozycji stojącej, z rozstawionymi nogami oraz głową delikatnie pochyloną do przodu. W prawej dłoni (ręki opuszczonej wzdłuż boku) „niesie” owalny kosz wypełniony bliżej niezidentyfikowanym towarem. W lewej, zgiętej w łokciu ręce trzyma wspartą o talię kurę. Pełnoplastyczna rzeźba ptaka została przedstawiona w ujęciu bocznym, drobne ryty w drewnie symbolizują jego upierzenie. Kobieta ubrana jest w kaftan zapięty z przodu na dwa duże guziki i wykończony pod szyją spiczastym kołnierzykiem, sięgającą do kostek spódnicę oraz nieco krótszą zapaskę marszczoną w pasie i ujętą w oszewkę, wykończoną trokami zawiązanymi z tyłu na supełek. Spod spódnicy wystają masywne buty (fasonem zbliżone do bamboszy), których cholewki kończą się powyżej kostek. Płytkimi żłobieniami rzeźbiarz zaznaczył podeszwy butów, niskie obcasy oraz podłużne rozcięcia z przodu.  Głowę wieśniaczki okrywa chustka zawiązana do tyłu, której końce sięgają karku. Twarz kobiety pociągła z zaznaczonymi łukami brwiowymi, przymrużonymi, migdałowatymi oczami, stosunkowo szerokim nosem i wąskimi ustami. Kobieta stoi na nieregularnej, pięciobocznej podstawie i tworzy z nią jedną zwartą bryłę. Na spodzie podstawy widnieje napis wykonany granatowym atramentem „Tkacz A Sandomierz”. Podczas obróbki drewna lipowego rzeźbiarz posługiwał się prostymi narzędziami – nożykiem i dłutkami, a ślady ich użytkowania widoczne są na całej płaszczyźnie pracy. Rzeźba została utrzymana w naturalnej kolorystyce drewna, podobnie jak wiele innych prac artysty, które znajdują się w zbiorach Działu Etnograficznego Muzeum Zamkowego w Sandomierzu.

Andrzej Tkacz (1913-2012) – lokalny artysta, rzeźbiarz ludowy (samouk), gawędziarz, autor wierszy. Tworzył pełnoplastyczne prace przestrzenne, płaskorzeźby o tematyce sakralnej i świeckiej (krucyfiksy, postacie świętych, figury Chrystusa Frasobliwego i Piety, postacie legendarne, historyczne itp.). W drewnie utrwalał dzieje Sandomierza, życie codzienne jego mieszkańców. Prace bardzo często pokrywał wielobarwną polichromią. Rekonstruował drewniane elementy wystroju wnętrz kościelnych. Rzeźby artysty znajdują się w muzeach państwowych, zbiorach prywatnych i kościelnych.

Opracowała: Iwona Łukawska