Wydarzenia

W dniu 15 lipca 2022 r. w Muzeum Zamkowym w Sandomierzu odbył się uroczysty wernisaż nowej wystawy czasowej pt. „Jagiełło-Matejko. Król w twórczości Mistrza.”

Oficjalna część uroczystości miała miejsce na dziedzińcu Zamku Królewskiego w Sandomierzu.

Uczestników wydarzenia powitał dyrektor Muzeum Zamkowego w Sandomierzu dr Mikołaj Getka-Kenig, który w swoim wystąpieniu podkreślił, że to właśnie Władysław Jagiełło był jednym z najbardziej sandomierskich monarchów, często rezydującym w Zamku, ale również hojnie wspierającym tutejszą kolegiatę (późniejszą Katedrę), dlatego też zamek sandomierski jest jak najbardziej stosownym miejscem przypominania o Jagielle jako królu szczególnie związanym z Sandomierzem.

Jednym z wydarzeń towarzyszących wystawie „Szlachta sandomierska na Sejmie Wielkim 1788-1792” był cykl wykładów organizowanych we współpracy z Towarzystwem Naukowym Sandomierskim.

Wykład rozpoczynający cykl wygłosił dyrektor Muzeum Zamkowego w Sandomierzu dr Mikołaj Getka-Kenig. Temat nawiązywał do tytułu wystawy „Szlachta sandomierska na Sejmie Wielki”, zprzyblizono nam historię Sejmu Wielkiego i szlachty sandomierskiej, która ściśle nawiązuje do naszego regionu. Po referacie odbyło się oprowadzanie kuratorskie po wystawie.

Kolejnym prelegentem była dr Daria Dyktyńska, dyrektor Muzeum Zabawy i Zabawek. Nawiązała do jednej z postaci, która jest częścią wystawy "Od cześnika do wojewody - kariera polityczna i majątkowa wojewody sandomierskiego Macieja Sołtyka, przywódcy młodszej linii familii Sołtyków".

Ostatnim wykład poprowadziła dr Monika Jusupović z Instytutu Historii Polskiej Akademii Nauk o tytule „Można było mieć na sejmie przewodnika większej zdatności, lecz nieskazitelniejszej cnoty nie można” - Stanisław Małachowski, marszałek Sejmu Wielkiego.

W poniedziałek, 30 maja odbył się wernisaż, na którym mieliśmy przyjemność gościć córkę artysty dr Bognę Hiszpańską. Wysłuchaliśmy również interesujących referatów. Dr Mikołaj Getka-Kenig przybliżył nam postać samego autora ilustracji Stanisława Hiszpańskiego, natomiast dr hab. Tomisław Giergiel historyczny kontekst legendy „O Walterze i Helgundzie” z Kroniki Wielkopolskiej (koniec XIII w.).

Wystawa prezentowana w przestrzeni foyer przed salą rycerską, przedstawia cykl 31 pięknie zdobionych ilustracji. Ekspozycję dopełniają obiekty archeologiczne z okresu XI - XIV w. m.in. Miecz z Zawichostu, Bełty kusz z Zamku sandomierskiego czy kopia denara Bolesława IV Kędzierzawego z wizerunkiem Henryka Sandomierskiego.

29 kwietnia 2022 r. Muzeum Zamkowe w Sandomierzu konferencją prasową zainaugurowało realizację projektu pt. „Straty wojenne Muzeum Ziemi Sandomierskiej”, realizowanego w okresie od 1 kwietnia do 31 grudnia 2022 r. w ramach programu Badanie Polskich Strat Wojennych Departamentu Dziedzictwa Kulturowego za Granicą i Strat Wojennych Ministerstwa Kultury i Dziedzictwa Narodowego.

Podczas konferencji o szczegółach założeń projektu badawczego opowiedzieli jego koordynatorzy: dr Mikołaj Getka-Kenig – Dyrektor Muzeum Zamkowego w Sandomierzu oraz Kinga Kędziora-Palińska – Główny inwentaryzator, a także Karolina Gara – pracownik działu historycznego.

Z okazji zbliżających się świąt Wielkanocnych, Muzeum Zamkowe w Sandomierzu wyeksponowało jeden szczególny obiekt.

Rzeźbę Chrystusa Frasobliwego. Pochodząca z ok. XVIII rzeźba jest depozytem rodziny Kamockich, spadkobierców zmarłego zeszłego roku Janusza Kamockiego.

Wizerunek Chrystusa nawiązuje do przygotowań do Ukrzyżowania i Męki Pańskiej, stąd nazywany jest także „bolesnym oczekiwaniem”. Scena zamyślonego, strudzonego i osamotnionego Jezusa rozpowszechniła się w sztuce szczególnie w średniowieczu. Wizerunek Frasobliwego jest powszechnym motywem polskiej rzeźby ludowej, zwłaszcza wielu przydrożnych kapliczek.

Wystawa zorganizowana z okazji dwusetnej rocznicy zakończenia Sejmu Wielkiego, przybliżająca ten ważny okres w dziejach historycznej ziemi sandomierskiej.

4 kwietnia, w Muzeum Zamkowym w Sandomierzu odbył się wernisaż wystawy „Szlachta sandomierska na Sejmie Wielkim 1788-1792”.

Głównym założeniem ekspozycji jest przedstawienie sylwetek posłów i senatorów województwa sandomierskiego, ukazanie ich roli i dokonań we współtworzeniu nowoczesnego ustawodawstwa. Jednym z celów wystawy jest również pogłębienie refleksji nad znaczeniem suwerenności bytu państwowego oraz popularyzacja polskiej kultury i dziedzictwa narodowego przez pryzmat spuścizny Sejmu Czteroletniego, którego najważniejszym owocem była majowa Konstytucja.

We wtorek 25 stycznia, podczas kameralnego wernisażu po raz pierwszy zaprezentowaliśmy wystawę poświęconą najnowszym obiektom w zbiorach Muzeum Zamkowego w Sandomierzu. Zgromadziliśmy na niej obiekty o różnym charakterze, pozyskane przez zamkowych pracowników merytorycznych w wyniku przekazów, zakupów (z środków zewnętrznych lub własnych) oraz darów. Ze względu na ograniczoną przestrzeń na ekspozycji znalazły się najcenniejsze i najważniejsze nabytki pozykane w latach 2020-2021, w tym dzieło „Jeździec na siwym koniu” Piotra Michałowskiego, prace Macieja Topolskiego, Jana Nepomucena Lewickiego, Stanisława Kamockiego, czy Zdzisława Lenartowicza oraz plakaty współczesnego artysty Alfreda Hałasy. Nowe obiekty wzbogaciły także słynną zamkową kolekcję sreber europejskich z XIX w. – na ekspozycji prezentujemy światowej sławy złotnika Josefa Carla Klinkoscha, jak również znakomitej klasy wyroby rzemieślników berlińskich. Na wystawie wyeksponowany został brakteat z kroczącym orłem, wybity prawdopodobnie w Sandomierzu za czasów Władysława Łokietka, bogata kolekcja utensyliów aptecznych po znanym sandomierzaninie Kazimierzu Targowskim oraz kilka dokumentów dotyczących Sandomierszczyzny z XVIII, XIX i XX wieku. Najnowsze zabytki o literackim charakterze to przede wszystkim listy związanej z Sandomierzem warszawskiej poetki i tłumaczki Ludmiły Marjańskiej, listy Marii Iwaszkiewicz, córki Jarosława oraz rękopisy Wincentego Burka i Stanisława Młodożeńca.

Od 1 stycznia 2022 roku Muzeum Okręgowe w Sandomierzu zmieni nazwę na Muzeum Zamkowe w Sandomierzu i będzie miało dwóch, a nie jak dotychczas czterech, organizatorów – Ministra Kultury i Dziedzictwa Narodowego oraz Marszałka Województwa Świętokrzyskiego.

Aneks do umowy o współprowadzeniu Muzeum Okręgowego w Sandomierzu zostałpodpisany w poniedziałek 20 grudnia 2021 r. w Warszawie przez wicepremiera, ministra kultury i dziedzictwa narodowego Piotra Glińskiego, marszałka województwa świętokrzyskiego Andrzeja Bętkowskiego, starostę sandomierskiego Marcina Piwnika oraz burmistrza Sandomierza Marcina Marca. Wprowadza on od 1 stycznia 2022 r. następujące zmiany: zmniejszenie liczby organizatorów z czterech do dwóch (MKiDN i województwo świętokrzyskie) oraz wpisanie instytucji kultury do rejestru województwa świętokrzyskiego; określenie współfinansowania Muzeum na poziomie 3 milionów zł (1,5 mln MKiDN i 1,5 mln województwo świętokrzyskie; zmianę nazwy instytucji na Muzeum Zamkowe w Sandomierzu oraz uzgodnienie Statutu Muzeum Zamkowego w Sandomierzu w celu podkreślenia historycznego charakteru Muzeum.

W piątek 17 grudnia w Muzeum Okręgowym w Sandomierzu oficjalnie zaprezentowany został ostatni nabytek muzealny, zakupiony dzięki środkom z dotacji inwestycyjnej MKiDN – obraz olejny Piotra Michałowskiego "Jeździec na siwym koniu", pochodzący z przedwojennej kolekcji rodziny Jagnińskich z Garbacza koło Opatowa.

Dzieło znajduje się w przestrzeni wystawy "100 lat Muzeum Okręgowego w Sandomierzu 1921-2021" do końca grudnia. Jego ponowna ekspozycja związana będzie z wystawą "Nabytki muzealne" planowaną już w styczniu 2022 roku.

***

Zbiory malarstwa Muzeum Okręgowego w Sandomierzu nie posiadają obiektów z dawnych kolekcji ziemiańskich z terenu historycznej ziemi sandomierskiej. Po II wojnie światowej trafiały one przeważnie do Muzeum Świętokrzyskiego (obecnie Narodowego) w Kielcach, ponieważ w tym czasie dawne Muzeum PTK w Sandomierzu, poprzednik dzisiejszego Muzeum Okręgowego, nie miało działu zbiorów artystycznych. Zakup wzbogacił więc zasób muzealnych zbiorów o obiekt nie tylko o dużej wartości artystycznej, ale również historycznej, gdyż jest związany bezpośrednio z ziemiaństwem sandomierskim, ściślej z rodziną Jagnińskich herbu Tarnawa, wywodzącą się z Jagnina (wsi położonej między Sandomierzem a Opatowem), a w okresie międzywojennym zamieszkałej w Garbaczu.

W czwartek 14 października 2021 r. w Zamku Królewskim w Sandomierzu odbyło się seminarium „Zamek dla regionu – region dla Zamku” w ramach międzynarodowego projektu „Castles&Regions”.

W spotkaniu udział wzięli m. in. przedstawiciele lokalnego samorządu, placówek edukacyjnych, producentów produktów regionalnych oraz branży turystycznej. Wydarzenie zapoczątkowało pracę nad koncepcją rozwoju regionu, opartego na bogactwie historycznym sandomierskiego Zamku i dziedzictwa Sandomierza – Królewskiego Miasta. Ważnym tematem rozmów była również współpraca zamków położonych wzdłuż Wisły.

Gośćmi specjalnymi seminarium byli przedstawiciele węgierskich partnerów projektu „Castles & Regions”. Katalin Sziráki, menager projektu przedstawiła koncepcję pt. „Kilka słów o sieci zamków średniowiecznych/nowożytnych i ich partnerach / Przedstawienie wspieranego projektu i partnera wiodącego” autorstwa Gábora Rezi-Kató, p.o. wicedyrektora Węgierskiego Muzeum Narodowego, natomiast István Szilvássy – prezes Stowarzyszenia Rozwoju Osiedli i Regionów Węgierskich podsumował dotychczasowe działania oraz zaakcentował cele postawione przed partnerami projektu.