Biblioteka Muzeum Okręgowego w Sandomierzu posiada w swych zbiorach kolekcję kilkunastu XVIII-wiecznych starodruków, wytłoczonych przez działającą przy kolegium jezuitów drukarnię.

Z chwilą pojawienia się w Sandomierzu w 1602 roku jezuici wywierają duży wpływ na kształtowanie życia kulturalnego, stają się ideologicznymi przewodnikami w szlachecko-mieszczańskim środowisku naszego miasta.

Drukarnia została uruchomiona w 1716 roku, przez rektora Stanisława Głowczeńskiego, równocześnie z czcionkarnią. Mieściła się w suterenach wschodniego skrzydła kolegium od strony Wisły.

Dzięki własnej drukarni jezuici mogli dostarczać miejscowym oraz okolicznym szkołom potrzebnych podręczników, duchowieństwu literatury teologicznej i ascetycznej, a kościołom literatury liturgicznej.

Ponadto drukarnia tłoczyła druki okolicznościowe, kalendarze, a także dzieła literackie.

W latach 1716-1773 (do momentu kasacji zakonu) według obliczeń Edwarda Smorąga drukarnia wydała 254 druki (E.Smorąg, Drukarnia jezuicka w Sandomierzu w XVIII w. „Roczniki Biblioteczne” nr 9, 1965 r., s. 35-67).

Druki sandomierskie charakteryzuje (jak większość polskich tego okresu) dość niski poziom warsztatowy i estetyczny. Wydawane były na papierze nie najlepszego gatunku, niestarannie wykonane, o przeciętnym materiale zdobniczym i ilustracyjnym.

Na szczególną uwagę zasługuje jednak obecność w posiadanych przez nas drukach jednego z trzech zamieszczanych przez jezuitów miedziorytów.

Pod względem techniki wykonania można je zaliczyć do najwartościowszych osiągnięć w skali europejskiej.

Działalność wydawnicza drukarni miała olbrzymie znaczenie nie tylko dla kolegium, ale także dla innych odbiorców, podnosiła bowiem poziom nauczania, dodawała prestiżu miastu jako ośrodkowi nauki i kultury.

Posiadanie drukarni podnosiło rangę szkoły, stawiając ją w rzędzie największych i najlepiej rozwiniętych placówek jezuickich.

Agnieszka Rusek