John Speed, Dirk Grijp, Londyn
pochodzenie: Londyn, Anglia
skala: 1: 1 400 000, podziałka liniowa
papier czerpany, miedzioryt
wymiary: miedzioryt 40,5 x 50,5 cm, kartusz 45, 5 x 54,0 cm
nr inw. MS-1984/H
Mapa przedstawia Polskę w granicach z 1662 r., ukazuje obszar Rzeczypospolitej z czasów Jana II Kazimierza. Otoczona jest z trzech stron bordiurą. W górnej części umieszczono weduty (panoramy) miast polskich: Cracovia, Dantzick, Posna, Crossen, Sandomiria i Breslaw rozdzielone portretem króla Zygmunta III Wazy. Wizerunek Sandomierza, wówczas stolicy województwa sandomierskiego w prowincji małopolskiej, widoczny jest w górnym prawym rogu. Z lewej strony ukazano postaci: Polonian gentleman, Polonian Woman, Brideat Dantsick, Silesian Woman rozdzielone herbem Śląska. Z prawej strony zdobne ornamenty postaci: Polonian Gentle Woman, Polonian, Madeat Dantsick, Silesian Bride, rozdzielone herbem Rzeczpospolitej.
Tytuł z kartusza w prawym górnym rogu mapy, 3 szpalty tekstu w ramce: A. NEWE. MAPE/ OF/ POLAND / DONE INTO ENGLSH BY I. SPEEDE. W lewym górnym roku przedstawianie róży wiatrów w koronie z napisem: THE EAST SEA
W lewym dolnym rogu w kartuszu podziałka liniowa, poniżej nota wydawnicza: Are to be solde by Roger Rea the Elder and younger at the Golden / crosse in cornhill against the Exchange 1662.
W prawym dolnym rogu nad ramką: Dirck Grÿp Sculp.
Mapa ukazuje obszar Rzeczypospolitej z czasów Jana II Kazimierza, pochodzi z atlasu A Prospect of the Most Famous Parts of the World (I wyd. Londyn 1627, II wyd. 1662).
John Speed (1551/1552-1629) jeden z najwybitniejszych angielskich kartografów wczesnego okresu nowożytnego. Od 1598 r. pracował dla Elżbiety I nad stworzeniem serii map hrabstw Anglii i Walii. Odwzorowywał inne kraje m.in. Polskę Amerykę czy Wyspy Normandzkie. Warsztat Speeda wyróżniał się wyrazistym stylem, jego niezwykle szczegółowe mapy służyły jako źródło podstawy wiedzy o świecie aż do połowy XVIII w. Na wielu jego dziełach pojawiają się wizerunki postaci, herby, czy panoramy miast. Swoje mapy wykonywał techniką miedziorytniczą. Na krótko przed śmiercią jako pierwszy Anglik wydał atlas świata zatytułowany A Prospect of the Most Famous Parts of the World. Po śmierci kartografa był on wydawany jeszcze przez ponad sto lat.
Notę opracowała: Karolina Gara, Dział Historyczny MZS
Fot. Marek Banaczek