Uniwersał królewski zwołujący sejmiki w listopadzie 1790 r.

: 12 czerwiec 2022

Uniwersał królewski zwołujący sejmiki w listopadzie 1790 r.

Wielkość liter

czas powstania: 13 października 1790 r.

druk na papierze, atrament

nr inw. MS-1792/H

autograf królewski

widoczna wielka pieczęć koronna

wymiary: 48 x 36 cm

ze zbiorów: Muzeum Zamkowego w Sandomierzu

zakupiony w 1991 r.

234 lata temu, 6 października 1788 roku w Warszawie rozpoczął obrady Sejm Wielki, zwany także Sejmem Czteroletnim. Sejm stanowiły trzy stany: izba poselska (złożona z posłów wybranych na sejmikach - w przypadku województwa sandomierskiego na sejmiku w Opatowie obradującym w miejscowej kolegiacie), senat (złożony z najwyższych dostojników świeckich i duchownych) oraz król.

Jesienią 1790 roku kończyła się pierwsza kadencja Sejmu Wielkiego (1788-1790). Posłowie zaangażowani w obrady mogli pozostać przy starym składzie lub powołać nowych członków. Postawiono na rozwiązanie kompromisowe. Sejm obradował w drugiej kadencji w niezmienionym składzie senatorskim oraz podwojonym składzie poselskim (do uprzednio wybranych posłów dołączyli kolejni, wybrani przez sejmiki w listopadzie tego roku). Z województwa sandomierskiego wybrano siedmiu posłów: podczaszego sandomierskiego Kazimierza Karskiego, podstolego stężyckiego Józefa Niemirycza, łowczego sandomierskiego Franciszka Kietlińskiego, wicebrygadiera Jana Nepomucena Karwickiego, cześnika halickiego Józefa Wiercińskiego, kapitana Mikołaja Jasieńskiego oraz podstolica stężyckiego Józefa Mężeńskiego.

Dokument, który prezentujemy Państwu jako zabytek tygodnia został podpisany przez króla Stanisława Augusta Poniatowskiego oraz sekretarza Kancelarii Wielkiej Koronnej Ignacego Janiszewskiego. Uniwersał zwoływał szlachtę sandomierską na sejmik w 1790, na którym dokonano wyboru nowych posłów na drugą kadencję Sejmu Wielkiego. Został skierowany do sądu grodzkiego, który mieścił się wówczas na Zamku Królewskim w Sandomierzu (obecnie siedziba Muzeum Zamkowego), gdzie wpisano go ksiąg grodzkich i następnie rozesłano go do wszystkich powiatów województwa. Po 201 latach od wystawienia uniwersału został on zakupiony przez Muzeum na aukcji antykwarycznej w 1991 r. i ponownie wrócił w mury sandomierskiego zamku.