MOS/E/1598
Materiał: drewno sosnowe, sznurek
Wymiary: dolna deska - podstawa 20,5x 10 cm; górna deska 18,7 x 10,5 cm; język dł. 15 cm; klin dł. 2,5 cm
Sąsiedztwo gryzoni z rodziny myszowatych (mysz domowa, mysz polna, szczur) w pobliżu zabudowań mieszkalnych i gospodarczych, w obrębie pól od dawna stanowi niemały problem dla ludzi. Niewielkich rozmiarów ssaki, aktywne w dużej mierze nocą, czynią poważne szkody w zasobach żywnościowych, w tym magazynowanych płodach rolnych.
Drewniane pułapki na myszy stanowiły nieodzowny element wyposażenia wiejskich domostw i zabudowań gospodarczych. Wykonywali je gospodarze stosownie do zaistniałej potrzeby. Skonstruowane przez naszych dziadków i pradziadków pułapki, wyglądem i wielkością różniły się od tych obecnie nam znanych, masowo produkowanych i sprzedawanych w sklepach. Współcześnie wykonany model urządzenia stanowi archaiczne odwzorowanie konstrukcji złożonej z:
- drewnianej podstawy z pionowym słupkiem, ruchomym językiem (zapadką) oraz zwisającym na sznurku klinem, przywiązanym do belki, osadzonej na dwóch pionowych słupkach;
- górnej, ruchomej deski z owalnym otworem i jedną profilowaną krawędzią boczną, podpartą naciągniętym klinem, wspartym o uniesioną zapadkę (język).
Smakołyk dla niechcianego intruza znajdował się pod uniesioną deską. Z chwilą wejścia gryzonia do pułapki, a tym samym poruszenia ruchomego mechanizmu, następowało zwolnienie klina z zapadki odblokowującego górną deskę, która opadając przygniatała gryzonia. Dla wzmocnienia uścisku, górną deskę obciążano np. kamieniem.
Jan Puk z Trześni (ur. w 1940 r. w Woli Rusinowskiej, gm. Majdan Królewski) - emerytowany kolejarz, z zamiłowania rzeźbiarz ludowy, poeta, gawędziarz, kronikarz, propagator materialnego i niematerialnego dziedzictwa kulturowego Lasowiaków. Autor prac o tematyce sakralnej (kapliczki, krucyfiksy, świątki, diabły, anioły, szopki bożonarodzeniowe) i świeckiej (postacie historyczne, zwierzęta, kwiaty, sceny z życia dawnych mieszkańców lasowiackich wsi, zabawki ludowe). Prace artysty znajdują się w wielu muzeach w Polsce oraz w zbiorach prywatnych.
Notę opracowała
Iwona Łukawska
