Technika wykonania: drewno, szkło, metal

Wymiary: statyw - wys. 27 cm, szer. 15,3 cm, gł. 7 cm; próbówki – 29 cm i 24 cm, szer. 7 mm

Czas powstania: lata 30. XX w.

Nr. Inw. MOS/H/2945

Przyrząd do badania OB należący do doktora Wojciecha Lipowskiego, znajdujący się na wyposażeniu jego gabinetu lekarskiego w Zawichoście.

Urządzenie zostało skonstruowane przez Edmunda Faustyna Biernackiego, lekarza i filozofa medycyny. W 1897 roku w opublikowanej w „Gazecie Lekarskiej” pracy „Samoistna sedymentacja krwi jako naukowa, praktyczno–kliniczna metoda badania” opisał zauważoną przez siebie zależność szybkości opadania krwinek czerwonych i ich zwiększonej sedymentacji. Na podstawie badań i spostrzeżeń opracował własną metodę badania niniejszego zjawiska zwanego w medycynie światowej odczynem Biernackiego (OB). Test pomiaru szybkości opadania krwinek był prawdopodobnie jednym z najczęściej wykonywanych badań laboratoryjnych XX w.

Wojciech Lipowski urodził się w 1 listopada 1901 r. w Dwikozach niedaleko Sandomierza. Uczył się w szkole powszechnej w Górach Wysokich, a następnie w gimnazjum w Sandomierzu (Męskiej Szkole Filologicznej). W 1920 roku był ochotnikiem na wojnie polsko-bolszewickiej. Maturę zdał w 1923 r. i rozpoczął studia na Wydziale Lekarskim Uniwersytetu Jagiellońskiego. Wpływ na wybór profesji lekarza miała choroba, jaką przebył w wieku 21 lat i 6-miesięczny pobyt w Klinice Chirurgicznej w Krakowie. W czasie studiów praktykował w szpitalu w Sandomierzu na etacie zastępcy felczera. Po uzyskaniu dyplomu pracował w Klinice Chirurgicznej w Krakowie i jako lekarz więzienny w Drohobyczu.

W lutym 1931 r. Wojciech Lipowski rozpoczął pracę lekarza ogólnego w Zawichoście. Postarał się o nowoczesne wyposażenie gabinetu lekarskiego. Posiadał mikroskop, wirówkę do analizy moczu, lampę kwarcową, aparat do diatermii krótkofalowej, a nawet aparat rentgenowski. Był działaczem Rady Miejskiej, Ochotniczej Straży Pożarnej. W wolnych chwilach uprawiał sporty wodne, rzeźbił i malował.

W czasie wojny udzielał pomocy rannym partyzantom. Był świadkiem Zagłady Żydów zawichojskich oraz autorem wstrząsającej relacji o likwidacji getta. Dokonał dokumentacji fotograficznej największej pacyfikacji na ziemiach polskich – w Borowie w lutym 1944 r. Zdjęcia stanowiły materiał dowodowy w procesie dowódcy SS w dystrykcie lubelskim SS-Gruppenführera Jakoba Sporrenberga, straconego w 1952 r.

Zarówno przed wojną, jak i po zakończeniu działań wojennych oprócz ofiarnej pracy lekarza prowadził szeroką działalność społeczną. Napisał książkę autobiograficzną ,,Lekarz”, której rękopis znajduje się w zbiorach Muzeum Okręgowego w Sandomierzu. Swoje artykuły publikował w wydawnictwach zbiorowych czy prasie m.in. w "Almanachu Staszowskim", w kwartalniku "Ziemia Staszowska". Współpracował z "Tygodnikiem Nadwiślańskim", "Gazetą Kleczanowską" a także z "Gońcem Staszowskim".

Przez pewien czas był jednym z najstarszych zawodowo czynnych lekarzy w Polsce. Zmarł 27 października 1993 r. w Sandomierzu.

Dział Historyczny