Nautilus – srebrny puchar z czaszą z muszli głowonoga łodzika (łac. Nautilus) Wyrób z  I połowy XVII w. (z  ingerencjami  XIX-wiecznymi), Ryga.

Puchar wysoki na ok. 30 cm. Ze stabilnej, srebrnej, ozdobnej podstawy odchodzi trzon kielicha. Tworzy go postać Neptuna  dosiadający „morskiego” rumaka, mitologicznego hippokampa. Morskie stworzenie zamiast kopyt ma płetwy, jego ogon skonstruowany jest z niewielkiej, jasnej muszli. Dosiadający rumaka Władca Mórz trzyma w uniesionych rękach czaszę pucharu w srebrnej,  finezyjnej oprawie. Szczyt czaszy zwieńczony jest głową egzotycznego, dzikiego zwierzęcia.

Nautilus to  oryginalny  i luksusowy puchar do wina wykonany z polerowanej muszli głowonoga łodzika  (łac. nautilus)  tworzącej czarę  ujętą w  fantazyjną oprawę z motywami bóstw i różnorodnych morskich stworów. Wielkość pucharów bywała różna. Mniejsze mieściły  do  ½ kwarty   ( ¼  -  ½   litra). Większe mieściły od kwarty do garnca  (1-4 litrów). 

Nautilusy były szczególnie modne w XVI i XVII w.  Muszle łodzika poławiane w wodach Oceanu Indyjskiego i Pacyfiku  były dostarczane przez kupców Kampanii Wschodnioindyjskiej do portów  holenderskich i hanzeatyckich. Niderlandy i  miasta niemieckie były głównymi ośrodkami produkcji  tych  specyficznych wyrobów złotniczych.  Muszle szlifowano do odsłonięcia świetlistej, perłowej warstwy, którą następnie zdobiono grawerunkiem lub malowano w dekoracyjne motywy, a często także ażurowo wycinano. Z wysokiej klasy artystycznej  słynęły  nautilusy wykonane w Norymberdze i Augsburgu. W XVII w. wytwarzano je również w Gdańsku.

W barokowej sztuce złotniczej obok szlachetnych metali i drogich kamieni równie wysoko ceniono naturalia – rzadkie, egzotyczne muszle, jaja, kły zwierząt, skorupy roślin, koral czy macicę perłową, które pod ręką złotników zmieniały się w bogato zdobione, reprezentacyjne naczynia.