Nr. inw. MS-1927/H

Waga: 0,21 g

Średnica: 16 mm

Materiał: srebro

Stan zachowania: patyna złotawa, stan dobry

Denar niegdyś przypisywany księciu krakowsko-sandomierskiemu Bolesławowi V Wstydliwemu, a obecnie synowi Władysława II Wygnańca księciu śląskiemu Bolesławowi I Wysokiemu (ur. w 1127, zm. 7 lub 8 grudnia 1201). Książę ten nie miał łatwego życia, wraz ze swoim ojcem został wypędzony z kraju na wygnanie i jakiś czas przebywał na zamku Altenburg w Saksonii. Następnie u boku króla Niemiec Konrada III z dynastii Hohenstaufów wziął udział w II wyprawie krzyżowej do Ziemi Świętej (1147-1149). Należy podkreślić, że przebywał tam jako książę piastowski, ale nie reprezentował państwa polskiego, w odróżnieniu od księcia Henryka Sandomierskiego, który również był krzyżowcem, lecz jako władca panujący w swoim księstwie. Bolesław I Wysoki wrócił na Śląsk w 1163 r. Początkowo rządził bez głównych grodów, a następnie od 1185 r. we Wrocławiu, Opolu i Głogowie, do swojej śmierci, czyli do roku 1201.

Na okres tego burzliwego panowania datowany jest jego denar z wyobrażeniem dwunitkowego krzyża z perełek. W kątach (polach) utworzonych przez ramiona krzyża znajdują się inskrypcja w formie liter B-O-L-I, czyli początek imienia emitenta. Być może krzyż nawiązuje do symboliki krucjatowej. Interesująca jest forma mennicza tej monety, gdyż znana jest jej dwustronna wersja; z wybitymi na rewersie dwoma stojącymi postaciami z chorągwią, jednak z uwagi na bardzo cienką blachę srebrną oba tłoki przebijały wizerunki na drugą stronę tworząc negatyw. Stąd często używano tylko jednego stempla z tego zestawu. Tak powstał egzemplarz z naszych zbiorów, klasyfikowany jako denar (jednostronny), a nie jako brakteat, ewentualnie stosuje się określenie półbrakteat.

Zakupiony do zbiorów Muzeum Okręgowego w Sandomierzu w roku 1992 jako „brakteat Bolesława Wstydliwego” za kwotę 1.000.000 zł (przed denominacją).

Opracował:

Dział Historyczny MOS