Jerzy Ćwiertnia (1928-2009)
Portret Wandy Dynowskiej 1970
Sygn. p. d. "Jerzy Ćwiertnia"
Olej na płótnie
230 x 91 cm
Dar autora 1994
Muzeum Okręgowe w Sandomierzu, nr inw.: MS-1500/s
Całopostaciowy portret Wandy Dynowskiej w błękitnym sari przerzuconym przez lewe ramię i zawoju okrywającym głowę, został umieszczony wzdłuż osi silnie wydłużonej, prostokątnej kompozycji, na tle nieokreślonej przestrzeni ukształtowanej przy pomocy różnobarwnych smug w odcieniach błękitu, żółci i szarości. Wyraźne osadzenie głównego motywu bliżej dolnej krawędzi płótna, pozwoliło artyście zrównoważyć ciężar kompozycji przez wprowadzenie w strefie górnej błękitnej plamy, przypominającej w zarysie kształt Półwyspu Indyjskiego. Portret Dynowskiej, to wizerunek starszej, posiwiałej kobiety o szlachetnych rysach i dobrotliwym wyrazie twarzy.
Do nawiązania kontaktu Jerzego Ćwiertni z Wandą Dynowską przyczynił się jego esej o Ramanie Mahariszim, który ukazał się w "Kierunkach" 38/1961. Po tej publikacji Ćwiertnia otrzymał wzruszające listy od przyjaciół Dynowskiej, z dawnych przedwojennych kręgów teozoficznych. Po jednym z takich listów (od Haliny Kleiber) ośmielił się do niej napisać, a Wanda Dynowska napisała w tym czasie do niego. Ich listy rozminęły się w drodze... Korespondencja między Jerzym Ćwiertnią a Wandą Dynowską, utrzymana w bardzo osobistym i ciepłym tonie prowadzona była przez pięć lat, od 1965 do 1970 roku.
Podczas krótkiej wizyty w Warszawie w roku 1969, Dynowska w towarzystwie Stefanii Siewierskiej odwiedziła Ćwiertnię w jego mieszkaniu przy Alei Wyzwolenia. Jerzy Ćwiertnia myślał, mówił i pisał o niej- "Moja Duchowa Matka". W 1970 roku, kiedy Wanda Dynowska była już w stanie ciężkiej choroby (ostatni list przysłała do Ćwiertni w październiku 1970, a zmarła pięć miesięcy później) Jerzy Ćwiertnia namalował jej monumentalny portret znajdujący się obecnie w kolekcji Muzeum Okręgowego w Sandomierzu.
Wanda Dynowska (1888-1971)
Znana jako Umadevi, czyli Bogini Uma, Świetlista Dusza, była polską pisarką, tłumaczką i działaczką społeczną, założycielką Stowarzyszenia Polsko-Indyjskiego i Biblioteki Polsko-Indyjskiej. Od 1935 roku prowadziła działalność w Indiach. Współpracowała z marszałkiem Józefem Piłsudskim. Przyjaźniła się z Dalajlamą i Mahatmą Ghandim. Dwukrotnie spotkała się na osobistych audiencjach z Karolem Wojtyłą. W latach 1942-1947 organizowała pomoc dla polskich uchodźców z Syberii i Kazachstanu, zbierała pieniądze dla Polskiego Czerwonego Krzyża. Od 1960 pracowała na rzecz dzieci tybetańskich.
Jerzy Ćwiertnia (1928-2009)
Artysta malarz, grafik, publicysta, poeta, filozof Od dzieciństwa wegetarianin. Studiował na Wydziale Malarstwa warszawskiej ASP w pracowni Aleksandra Rafałowskiego (1947-1953). Uczestniczył w ogólnopolskiej wystawie sztuki młodych „Arsenał 55”. Jako redaktor graficzny i publicysta współredagował czasopismo „Po prostu” (1955-1957), a po jego zawieszeniu, na blisko 10 lat porzucił malarstwo dla studiów nad filozofią i religiami Indii i Dalekiego Wschodu oraz nauki sanskrytu (pod kierunkiem profesora bengalskiego, bramina Hiranmoy Goshala na Uniwersytecie Warszawskim). Do malarstwa powrócił ok. 1966 roku. Tworzył obrazy niemal bliskie abstrakcji, pełne napięć emocjonalnych, oparte na filozofii, symbolizmie i mistycyzmie. Od 1981 roku pisał wiersze w języku angielskim; zdobył dwa złote medale w konkursach Academie Internationale de Lutece w Paryżu i trzy wyróżnienia w międzynarodowych konkursach poezji religijnej we Włoszech.
Bibliografia: obraz niepublikowany
Wystawy: Na wspólnej Ścieżce. Od dzieciństwa do ostatnich obrazów, Muzeum Okręgowe w Sandomierzu - Zamek, marzec-listopad 1995; Nabytki muzealne z lat 1994-1999, Muzeum Okręgowe w Sandomierzu - Zamek, wrzesień-październik 1999; Ewa i Jerzy Ćwiertnia. Malarstwo z kolekcji Muzeum Okręgowego w Sandomierzu, Muzeum Okręgowe w Sandomierzu - Zamek, luty-kwiecień 2004; Jerzy Ćwiertnia. Malarstwo. Wystawa jubileuszowa, Muzeum Okręgowe w Sandomierzu - Zamek, kwiecień-czerwiec 2008.
Oprac.: Bożena Ewa Wódz
