Sandomierz

Średniowiecze (XIII-XIV w. ?)

Wymiary: 45 x 46 x 13 mm

Materiał: kamień

Wykonana z miękkiego, łatwego w obróbce kamienia (prawdopodobnie wapienia). Jest przykładem formy dwudzielnej, składającej się z dwóch kamiennych płytek, które były ze sobą łączone przy pomocy osadzonych w otworach sztyftów. Na formie  widać jedno takie właśnie zagłębienie (na rysunku oznaczone numerem 1). Roztopiony metal wlewano przez lejkowaty otwór (numer 2), a dalej spływał on przez kanaliki rozprowadzające (numer 3) aż do wydrążonych w kamieniu negatywów odlewanych przedmiotów. Kanaliki prowadzą też ku dolnej części formy, co oznacza, że pierwotnie była ona większa i służyła do jednorazowego tworzenia nie dwóch, a czterech odlewów.

Dzięki odkryciu analogii w postaci dobrze datowanej sprzączki z badań placu Nowy targ we Wrocławiu, możemy stwierdzić, że w XIII/XIV wieku przedstawiona forma najprawdopodobniej służyła do odlewania sprzączek do butów ze stopu cyny i ołowiu.

Ilustracje:

01 - Kamienna forma. Foto i rys: Piotr Werens

02 - Rekonstrukcja wyglądu dwuczęściowej formy. Rys: Piotr Werens

Bibliografia:

Miazga B.: Wyniki badań spektralnych średniowiecznych zdobionych zabytków skórzanych, In: Rytm rozwoju miasta na kulturowym pograniczu. Studium strefy placu Nowy Targ we Wrocławiu, cz. 2, Piekalski J., Wachowski K. (red.), Wratislavia Antiqua 23 (2018), str. 850 – 871

Lisowska E.: Funkcje wyrobów kamiennych – handel i rzemiosło, In: Rytm rozwoju miasta na kulturowym pograniczu. Studium strefy placu Nowy Targ we Wrocławiu, cz. 2, Piekalski J., Wachowski K. (red.), Wratislavia Antiqua 23 (2018), str. 1049 – 1060

Notę opracował:

Piotr Werens