Wydarzenia

Z okazji zbliżających się świąt Wielkanocnych, Muzeum Zamkowe w Sandomierzu wyeksponowało jeden szczególny obiekt.

Rzeźbę Chrystusa Frasobliwego. Pochodząca z ok. XVIII rzeźba jest depozytem rodziny Kamockich, spadkobierców zmarłego zeszłego roku Janusza Kamockiego.

Wizerunek Chrystusa nawiązuje do przygotowań do Ukrzyżowania i Męki Pańskiej, stąd nazywany jest także „bolesnym oczekiwaniem”. Scena zamyślonego, strudzonego i osamotnionego Jezusa rozpowszechniła się w sztuce szczególnie w średniowieczu. Wizerunek Frasobliwego jest powszechnym motywem polskiej rzeźby ludowej, zwłaszcza wielu przydrożnych kapliczek.

Wystawa zorganizowana z okazji dwusetnej rocznicy zakończenia Sejmu Wielkiego, przybliżająca ten ważny okres w dziejach historycznej ziemi sandomierskiej.

4 kwietnia, w Muzeum Zamkowym w Sandomierzu odbył się wernisaż wystawy „Szlachta sandomierska na Sejmie Wielkim 1788-1792”.

Głównym założeniem ekspozycji jest przedstawienie sylwetek posłów i senatorów województwa sandomierskiego, ukazanie ich roli i dokonań we współtworzeniu nowoczesnego ustawodawstwa. Jednym z celów wystawy jest również pogłębienie refleksji nad znaczeniem suwerenności bytu państwowego oraz popularyzacja polskiej kultury i dziedzictwa narodowego przez pryzmat spuścizny Sejmu Czteroletniego, którego najważniejszym owocem była majowa Konstytucja.

We wtorek 25 stycznia, podczas kameralnego wernisażu po raz pierwszy zaprezentowaliśmy wystawę poświęconą najnowszym obiektom w zbiorach Muzeum Zamkowego w Sandomierzu. Zgromadziliśmy na niej obiekty o różnym charakterze, pozyskane przez zamkowych pracowników merytorycznych w wyniku przekazów, zakupów (z środków zewnętrznych lub własnych) oraz darów. Ze względu na ograniczoną przestrzeń na ekspozycji znalazły się najcenniejsze i najważniejsze nabytki pozykane w latach 2020-2021, w tym dzieło „Jeździec na siwym koniu” Piotra Michałowskiego, prace Macieja Topolskiego, Jana Nepomucena Lewickiego, Stanisława Kamockiego, czy Zdzisława Lenartowicza oraz plakaty współczesnego artysty Alfreda Hałasy. Nowe obiekty wzbogaciły także słynną zamkową kolekcję sreber europejskich z XIX w. – na ekspozycji prezentujemy światowej sławy złotnika Josefa Carla Klinkoscha, jak również znakomitej klasy wyroby rzemieślników berlińskich. Na wystawie wyeksponowany został brakteat z kroczącym orłem, wybity prawdopodobnie w Sandomierzu za czasów Władysława Łokietka, bogata kolekcja utensyliów aptecznych po znanym sandomierzaninie Kazimierzu Targowskim oraz kilka dokumentów dotyczących Sandomierszczyzny z XVIII, XIX i XX wieku. Najnowsze zabytki o literackim charakterze to przede wszystkim listy związanej z Sandomierzem warszawskiej poetki i tłumaczki Ludmiły Marjańskiej, listy Marii Iwaszkiewicz, córki Jarosława oraz rękopisy Wincentego Burka i Stanisława Młodożeńca.

Od 1 stycznia 2022 roku Muzeum Okręgowe w Sandomierzu zmieni nazwę na Muzeum Zamkowe w Sandomierzu i będzie miało dwóch, a nie jak dotychczas czterech, organizatorów – Ministra Kultury i Dziedzictwa Narodowego oraz Marszałka Województwa Świętokrzyskiego.

Aneks do umowy o współprowadzeniu Muzeum Okręgowego w Sandomierzu zostałpodpisany w poniedziałek 20 grudnia 2021 r. w Warszawie przez wicepremiera, ministra kultury i dziedzictwa narodowego Piotra Glińskiego, marszałka województwa świętokrzyskiego Andrzeja Bętkowskiego, starostę sandomierskiego Marcina Piwnika oraz burmistrza Sandomierza Marcina Marca. Wprowadza on od 1 stycznia 2022 r. następujące zmiany: zmniejszenie liczby organizatorów z czterech do dwóch (MKiDN i województwo świętokrzyskie) oraz wpisanie instytucji kultury do rejestru województwa świętokrzyskiego; określenie współfinansowania Muzeum na poziomie 3 milionów zł (1,5 mln MKiDN i 1,5 mln województwo świętokrzyskie; zmianę nazwy instytucji na Muzeum Zamkowe w Sandomierzu oraz uzgodnienie Statutu Muzeum Zamkowego w Sandomierzu w celu podkreślenia historycznego charakteru Muzeum.

W piątek 17 grudnia w Muzeum Okręgowym w Sandomierzu oficjalnie zaprezentowany został ostatni nabytek muzealny, zakupiony dzięki środkom z dotacji inwestycyjnej MKiDN – obraz olejny Piotra Michałowskiego "Jeździec na siwym koniu", pochodzący z przedwojennej kolekcji rodziny Jagnińskich z Garbacza koło Opatowa.

Dzieło znajduje się w przestrzeni wystawy "100 lat Muzeum Okręgowego w Sandomierzu 1921-2021" do końca grudnia. Jego ponowna ekspozycja związana będzie z wystawą "Nabytki muzealne" planowaną już w styczniu 2022 roku.

***

Zbiory malarstwa Muzeum Okręgowego w Sandomierzu nie posiadają obiektów z dawnych kolekcji ziemiańskich z terenu historycznej ziemi sandomierskiej. Po II wojnie światowej trafiały one przeważnie do Muzeum Świętokrzyskiego (obecnie Narodowego) w Kielcach, ponieważ w tym czasie dawne Muzeum PTK w Sandomierzu, poprzednik dzisiejszego Muzeum Okręgowego, nie miało działu zbiorów artystycznych. Zakup wzbogacił więc zasób muzealnych zbiorów o obiekt nie tylko o dużej wartości artystycznej, ale również historycznej, gdyż jest związany bezpośrednio z ziemiaństwem sandomierskim, ściślej z rodziną Jagnińskich herbu Tarnawa, wywodzącą się z Jagnina (wsi położonej między Sandomierzem a Opatowem), a w okresie międzywojennym zamieszkałej w Garbaczu.

W czwartek 14 października 2021 r. w Zamku Królewskim w Sandomierzu odbyło się seminarium „Zamek dla regionu – region dla Zamku” w ramach międzynarodowego projektu „Castles&Regions”.

W spotkaniu udział wzięli m. in. przedstawiciele lokalnego samorządu, placówek edukacyjnych, producentów produktów regionalnych oraz branży turystycznej. Wydarzenie zapoczątkowało pracę nad koncepcją rozwoju regionu, opartego na bogactwie historycznym sandomierskiego Zamku i dziedzictwa Sandomierza – Królewskiego Miasta. Ważnym tematem rozmów była również współpraca zamków położonych wzdłuż Wisły.

Gośćmi specjalnymi seminarium byli przedstawiciele węgierskich partnerów projektu „Castles & Regions”. Katalin Sziráki, menager projektu przedstawiła koncepcję pt. „Kilka słów o sieci zamków średniowiecznych/nowożytnych i ich partnerach / Przedstawienie wspieranego projektu i partnera wiodącego” autorstwa Gábora Rezi-Kató, p.o. wicedyrektora Węgierskiego Muzeum Narodowego, natomiast István Szilvássy – prezes Stowarzyszenia Rozwoju Osiedli i Regionów Węgierskich podsumował dotychczasowe działania oraz zaakcentował cele postawione przed partnerami projektu.

Podczas uroczystej gali jubileuszu stulecia Muzeum Okręgowego w Sandomierzu nasza instytucja  odebrała Złoty Medal „Zasłużony Kulturze Gloria Artis”. To najwyższe wyróżnienie, nadawane przez Ministra Kultury, Dziedzictwa Narodowego i Sportu, przyznawane jest osobom oraz instytucjom wyróżniającym się w dziedzinie twórczości artystycznej, działalności kulturalnej lub ochronie kultury i dziedzictwa narodowego.

Gala jubileuszu stulecia sandomierskiego Muzeum Okręgowego jest już wspomnieniem. W piątek 1 października w Sali Rycerskiej Zamku Królewskiego w Sandomierzu odbyło się uroczyste zwieńczenie jubileuszu stu lat działalności Muzeum, którego otwarcie odbyło się 5 maja 1921 roku.

Wydarzenie uświetnili znamienici goście, m. in. Rafał Nowak – Wicewojewoda Świętokrzyski, Marek Jońca – Członek Zarządu Województwa Świętokrzyskiego, Magdalena Kusztal, Dyrektor Departamentu Kultury i Dziedzictwa Narodowego Urzędu Marszałkowskiego w Kielcach, Marcin Marzec – Burmistrz Miasta Sandomierza, Marcin Piwnik – Starosta Sandomierski, przedstawiciele lokalnego samorządu, członkowie Rady sandomierskiego Muzeum, dyrektorzy muzeów i instytucji kultury oraz pracownicy i przyjaciele Muzeum.

W niedzielę 19 września w Sali Rycerskiej Zamku Królewskiego w Sandomierzu odbyła się XIX edycja konkursu „Nasze sandomierskie - kulinaria regionalne”. Tematem przewodnim były "Tradycyjne potrawy z kaszy". Do tegorocznych zmagań stanęły delegacje reprezentujące Gminy: Sandomierz, Zawichost, Samborzec, Koprzywnica, Dwikozy i Wilczyce.

Komisja w składzie: Kinga Kędziora-Palińska (Muzeum Okręgowe w Sandomierzu), Grażyna Szklarska (Starostwo Powiatowe w Sandomierzu), Lidia Pięta (Ośrodek Promowania i Wspierania Przedsiębiorczości Rolnej w Sandomierzu), Marcin Maciąg ( szef kuchni hotelu „Pod Ciżemką” w Sandomierzu) po burzliwych obradach zdecydowała, że Srebrną Chochlę otrzymuje w tym roku Gmina Zawichost, reprezentowana przez Koło Gospodyń Wiejskich w Czyżowie Szlacheckim. Zwycięska potrawa to pierogi z kaszą gryczaną – docenione za tradycyjny charakter dania, sposób ich zlepiania, przepis oraz wyjątkowy farsz.

W czwartek 16 września w Muzeum Okręgowym w Sandomierzu odbyło się wydarzenie wpisujące się w obchody Roku Norwidowskiego – otwarcie wystawy „Norwid-Rostworowska. Emancypacja kobiet”. Ekspozycja została przygotowana przez sandomierskie Muzeum Okręgowe we współpracy z Biblioteką Diecezjalną w Sandomierzu. Partnerem wystawy jest Sandomierski Klub „Amazonki”.

Ekspozycja, której zwornikiem jest podobnie rozumiane hasło „emancypacji kobiet” składa się z 2 części. Pierwsza prezentuje jedyny sandomierski rękopis Cypriana Kamila Norwida: późną rozprawkę pt. „Emancypacja kobiet”, własność Biblioteki Diecezjalnej w Sandomierzu. Utwór podsumowujący poglądy tego zaangażowanego, filozofującego poety nt. natury i wolności kobiet ilustrujemy reprodukcjami rysunków artysty. Druga część ekspozycji przybliża postać Jadwigi Rostworowskiej z Popielów, jednej z ciekawszych, a zapomnianych uczestniczek polskiej debaty o tzw. kwestii kobiecej na przełomie XIX i XX wieku, przedstawicielki sandomierskiego ziemiaństwa związanej z pałacem w Kurozwękach koło Staszowa.