„Okruchy Antyku – importy rzymskie na ziemiach polskich” to tytuł najnowszej wystawy czasowej, której uroczyste otwarcie odbyło się 8 lutego br. w Sali Rycerskiej Zamku Królewskiego w Sandomierzu.
Oprócz wystąpień dyrektora Muzeum Zamkowego w Sandomierzu dr. hab. Mikołaja Getki-Keniga prof. PAN, kuratora wystawy dr. Wojciecha Rajpolda – adiunkta w Dziale Archeologicznym Muzeum Zamkowego w Sandomierzu, wykład zatytułowany „Jak to z importami rzymskimi było” wygłosił prof. dr hab. Andrzej Kokowski z Instytutu Archeologii Uniwersytetu Marii Curie – Skłodowskiej w Lublinie.
W swoim wystąpieniu dyrektor Muzeum Zamkowego w Sandomierzu dr hab. Mikołaj Getka-Kenig prof. PAN podkreślił, że jest to już kolejna, druga
z zaplanowanego cyklu wystaw, poświęcona dziedzictwu archeologicznemu, tak niezwykle istotnemu dla naszej instytucji, gdyż kiedy powstało w 1921 r. Muzeum Ziemi Sandomierskiej, a więc instytucja, z której wywodzi się obecne Muzeum Zamkowe to właśnie zbiory archeologiczne stanowiły fundament kolekcji.
Przypomniał również fakt odkrycia w 1928 r. grobu książęcego z Sandomierza – Krakówki, wspaniałego zabytku związanego z plemionami Wandalów będącego również ważnym świadectwem związków tych terenów, najbliższych Sandomierzowi właśnie z Imperium Rzymskim. Pozostaje on świadectwem wpływów oraz stosunków gospodarczych i politycznych czy też kulturowych pomiędzy Imperium Rzymskim, a polskimi ziemiami. W ocenie dyrektora Muzeum Zamkowego w Sandomierzu historia tego skarbu, który stanowi do dziś jeden z najważniejszych zabytków archeologicznych w kolekcji zbiorów, legła u podstaw pomysłu zorganizowania właśnie tej wystawy. Jak zauważył, pomiędzy dzisiejszymi ziemiami polskimi, a Imperium Rzymskim istniały różnorodne, ekonomiczne, kulturalne i społeczne oraz religijne związki. Chociaż ziemie te nie znajdowały się pod panowaniem rzymskim, nie stacjonowały tutaj rzymskie legiony to istnieje wiele ciekawych wciąż odnajdywanych zabytków archeologicznych takich jak monety, ceramika, broń, biżuteria, które stanowią namacalne świadectwo mimo wszystko tych ścisłych związków dzisiejszych terenów Polski z Imperium Rzymskim. Stwierdził również, że zwiedzający dzięki tej wystawie będą mogli pogłębić wiedzę właśnie o tym niezwykle ważnym aspekcie polskiego dziedzictwa archeologicznego jakim są znajdowane na ziemiach polskich zabytki rzymskie. Kurator wystawy dr Wojciech Rajpold w swoim wystąpieniu przedstawił najważniejsze założenia wystawy, a także opowiedział o zaprezentowanych na niej najważniejszych obiektach, wyjaśniając również przyczyny wyboru właśnie takiej tematyki wystawy, która również odegrała istotną rolę w wyborze jego kariery zawodowej.
Po uroczystym otwarciu zakończonym wykładem prof. Andrzeja Kokowskiego, odbyło się pierwsze kuratorskie oprowadzanie po wystawie.
Głównym założeniem tej ekspozycji jest upowszechnianie wiedzy z zakresu historii i archeologii ze szczególnym uwzględnieniem okresu początków naszej ery, oraz podkreślenie znaczenia wpływu jaki wywarło Cesarstwo Rzymskie na tereny dzisiejszej Polski, a także ukazanie ziem polskich przez pryzmat tzw. rzymskich importów. Warto podkreślić, że zainteresowanie ówczesnych rzymskich historyków m.in. Tacyta, Pliniusza czy Jordanesa tymi terenami oraz ludami je zamieszkującymi wynikało głównie ze względów handlowych (szlak bursztynowy) oraz politycznych (plemiona Wandalów i Gotów stanowiły dla Rzymian śmiertelne zagrożenie), co świadczyło o tym, że obszar ten nie pozostawał jedynie białą plamą. Warto zaznaczyć, że właśnie w tym okresie działało już w Górach Świętokrzyskich wielkie centrum metalurgiczne, którego geneza związana była z napływem importów rzymskich na te tereny. Wystawa ma również na celu przybliżenie ogólnoeuropejskiej historii oraz pokazanie europejskiego wymiaru dziedzictwa materialnego i historii regionu świętokrzyskiego.
Autorem koncepcji wystawy i jej kuratorem jest dr Wojciech Rajpold – adiunkt
w Dziale Archeologicznym Muzeum Zamkowego w Sandomierzu.
Na wystawie zaprezentowane zostały obiekty pochodzące ze zbiorów Muzeum Archeologicznego w Krakowie, Muzeum Archeologicznego i Etnograficznego w Łodzi, Muzeum Narodowego w Lublinie, Muzeum Archeologicznego we Wrocławiu, Muzeum Archeologicznego w Poznaniu, Instytutu Archeologii Uniwersytetu Jagiellońskiego, Muzeum Regionalnego w Stalowej Woli, a także ze zbiorów Muzeum Zamkowego w Sandomierzu. Łącznie na ekspozycji znalazło się kilkaset artefaktów w tym między innymi: naczynia terra sigillata, rzymskie miecze oraz brązowe i srebrne ozdoby, naszyjniki z bursztynu i szkła, posążek Bachusa, zabytki z grobów książęcych w Giebułtowie i Sandomierzu – Krakówce, a także wiele innych artefaktów świadczących o silnym oddziaływaniu i wpływach rzymskich na ziemie polskie.
Wystawa została objęta patronatem honorowym Ministra Kultury i Dziedzictwa Narodowego Bartłomieja Sienkiewicza oraz Marszałka Województwa Świętokrzyskiego Andrzeja Bętkowskiego.
Patronat medialny nad wystawą sprawują: Polska Agencja Prasowa, TVP Historia, Archeologia Żywa, Odkrywca, Magazyn Historyczny Mówią Wieki, Gazeta Wyborcza, Gość Niedzielny, TVP3 Kielce, Polskie Radio Kielce, Radio Leliwa, Radio Rekord, Echo Dnia, Tygodnik Nadwiślański wraz portalem tyna.info.pl, STV.INFO, Lokalna TV, iTV Wisła.
Wystawa udostępniona została dla zwiedzających w okresie od 9 lutego do 15 maja 2024 r.
