2
2

Toporek kamienny

Wielkość liter

Toporek MS-1534/a. Fot.: P. WerensMalice Kościelne, gm. Lipnik

kultura ceramiki sznurowej

Wymiary: dł.: 90 mm, max. szerokość: 40 mm, wysokość ostrza: 42 mm, średn. obucha: ok. 22 mm, średn. otworu: 20 mm

Nr inw.: MS-1534/a

Materiał: kamień

 

Toporek MS-1534/a. Widok z góry i z boku. Fot.: P. Werens

Mały prosty topór, o lekko łukowatym ostrzu, z okrągłym otworem usytuowanym blisko ostrza, o owalnym obuchu.

Odkryty w grobie nr. 3 (24) na znanym jako „Kopiec tatarski” stanowisku 1 w Malicach Kościelnych. Był to jeden z trzech pochówków należących do przedstawicieli kultury ceramiki sznurowej na tym stanowisku. W komorze grobu o konstrukcji niszowej pochowano dziecko w wieku 11-13 lat. Wraz ze zmarłym do grobu złożono ponadto narzędzia krzemienne (m.in. wiertnik, przekłuwacz oraz grocik strzały), przedmioty kościane (rurkowaty paciorek, szydło), krzemienną siekierę a także naczynia ceramiczne – amforę oraz puchar.

Forma topora (zwłaszcza otwór umieszczony w pobliżu ostrza) wskazuje na to, że w trakcie użytkowania najprawdopodobniej uległ on uszkodzeniu, a następnie został poddany naprawie. Jego boki zostały zeszlifowane w celu uzyskania nowego ostrza. Możliwe jest, że pierwotną formę narzędzia stanowił topór o dużo większych rozmiarach, który następnie był kilkukrotnie reperowany w podobny sposób i stracił oryginalne proporcje..

03. Hipotetyczna rekonstrukcja przebiegu napraw narzędzia. Rys.: P. Werens

Wg. klasyfikacji toporów kamiennych kultury ceramiki sznurowej P. Włodarczaka egzemplarz ten należy do grupy F, która jest charakterystyczna dla zachodniomałopolskich wyżyn lessowych, skąd znamy analogie do topora z Malic Kościelnych.

Kamienne topory pełniły funkcję narzędzi oraz służyły jako broń do walki na krótki dystans. Prawdopodobnie były też wyznacznikiem szczególnego statusu ich posiadaczy. Znaleziska toporów umieszczonych w charakterze darów w grobach dzieci znane są np. z terenów Niemiec czy Czech. Są interpretowane jako symboliczne odzwierciedlenie wysokiej pozycji społecznej, jaką zmarłe dzieci miały pełnić w dorosłym życiu.

Bibliografia:

Bronicki A., Kadrow S.: Schyłkowoneolityczne topory kamienne z terenu województwa chełmskiego. Metrologia. Zagadnienie utylizacji egzemplarzy uszkodzonych i destruktów, Archeologia Polski Środkowowschodniej T. 3, 1998, str. 260-275

Bargieł, B., Florek, M., Libera, J.: Groby ludności kultury ceramiki sznurowej i mierzanowickiej ze stanowiska 1 w Malicach Kościelnych, woj. świętokrzyskie, Sprawozdania Archeologiczne T. 53, 2001, str. 231-259

Boyadzhiev, K.: Development and distribution of close combat weapons in Bulgarian Chalcolithic, Studia Praehistorica 14, str. 256-281

Turek, J.: Stone axes of Bohemian Eneolithic Period. Changing forms, context and social significance. In: Davis, V. & Edmonds, M.: Stone Axe Studies III, Oxbow Books, Oxford, str. 385-398

Włodarczak, P.: Kultura ceramiki sznurowej na Wyżynie Małopolskiej, Kraków 2006

Notę opracował

Piotr Werens

Wirtualny spacer po wystawie OD PIASKU DO SZKŁA

7 MKiDN

10 patriotyzm

4 tripadvisor

Krzemień pasiasty w biżuterii i małych formach złotniczych

5 Bonum Publicum

5 Bonum Publicum

6 Pamiętnik Sandomierski

Godziny otwarcia Muzeum:

W sezonie turystycznym 
(1 kwietnia - 30 września)

 bip muz

Cennik biletów:

Bilet normalny: 20 zł
Bilet ulgowy: 12 zł
Bilet grupowy normalny z przew. MZS: 15 zł
Bilet grupowy ulgowy z przew. MZS: 10 zł
Bilet rodzinny (maks. 5 osób (2+3): 55 zł

 

 

 dostepnosc

© 2022 Muzeum Zamkowe w Sandomierzu. Wszelkie prawa zastrzeżone.
Łącznie ilość odwiedzin:13200397

Obecnie na stronie 334 gości