To już kolejny raz, kiedy Muzeum Zamkowe w Sandomierzu bierze udział w Europejskich Dniach Archeologii. Celem EDA jest przybliżenie szerokiej publiczności bogactwa dziedzictwa archeologicznego. Sandomierz, nazywany „archeologicznym El Dorado”, nie mógł nie znaleźć się na mapie wydarzeń, które w tym roku odbywają się w całej Europie w trzecim tygodniu czerwca. Muzeum przygotowało aż trzy atrakcje na 13 czerwca.
Warsztaty archeologiczne
Zajęcia odbędą się w dwóch turach: pierwsza rozpocznie się o godzinie 10.00, druga o 12.00. Warsztaty skierowane są do grup wycieczkowych – zachęcamy do wcześniejszych zapisów.
O czym będą warsztaty?
O archeologii i archeologach! Podczas zajęć uczestnicy dowiedzą się, kim jest archeolog, czym różni się od paleontologa, jak wygląda praca w terenie, a także na czym polega codzienność archeologa w muzeum. To jednak nie wszystko – większość uczestników „zamieni się” w archeologów, biorąc udział w własnych, miniaturowych wykopaliskach!
Zapisy pod numerami telefonów:
- 536 950 529
- 534 265 678
Ten adres pocztowy jest chroniony przed spamowaniem. Aby go zobaczyć, konieczne jest włączenie w przeglądarce obsługi JavaScript.
Dla bardziej zaawansowanych – wykład naukowy
O godzinie 17.00 odbędzie się wykład pt. „Kultura złocka w ujęciu multidyscyplinarnych badań”.
W kwietniu 2024 roku Muzeum Zamkowe w Sandomierzu rozpoczęło projekt badawczy poświęcony kulturze złockiej, realizowany dzięki wsparciu Ministerstwa Kultury i Dziedzictwa Narodowego. W ramach programu „Ochrona Zabytków Archeologicznych” muzeum otrzymało grant nr 01175/24/FPK/NID w wysokości 120 500 zł. Celem projektu jest opracowanie i wydanie książki popularyzującej tę unikalną kulturę. Kultura złocka istniała na Wyżynie Sandomierskiej w pierwszej połowie III tysiąclecia p.n.e. Powstała na styku trzech tradycji kulturowych: kultury amfor kulistych, ceramiki sznurowej oraz kultury badeńskiej. Jej niewielki zasięg i synkretyczny charakter czynią ją kluczową dla zrozumienia przemian kulturowych u schyłku neolitu. W badania zaangażowanych jest 16 naukowców z 7 ośrodków naukowych. Dr Agata Hałuszko (UMCS) analizowała szczątki kostne 23 osobników z siedmiu stanowisk, określając ich wiek, płeć oraz schorzenia. Prof. Zdzisław Bełka (UAM) przeprowadził analizy izotopów strontu na 14 próbkach zębowych, ustalając miejsca urodzenia badanych. Dr hab. inż. prof. PŚ Natalia Piotrowska (Politechnika Śląska) zajęła się analizami izotopów węgla i azotu oraz datowaniem radiowęglowym, co pozwoliło określić dietę i chronologię kultury. Badania DNA prowadził Piotr Golubiński (CeNT UW) we współpracy z Barbarą Bujalską, Martyną Molak, Danijelą Popović i Mateuszem Bacą – wykazano, że ludność złocka miała przodków zarówno wśród paleolitycznych łowców-zbieraczy, jak i anatolijskich rolników. Dr Piotr Mączyński (IA UMCS) analizował narzędzia krzemienne. Dr hab. inż. Joanna Trąbska (IA UR) badała skład i technologię ceramiki. Dr Joanna Adamik-Proksa (Muzeum Okręgowe w Rzeszowie) przygotowała dokumentację rysunkową naczyń. Dr Wojciech Rajpold, kierownik projektu, opracował analizę stylistyczno-chronologiczną i historię dotychczasowych badań. Dotychczas przebadano 23 szkielety, pobrano 11 próbek do datowania radiowęglowego, 14 próbek izotopów strontu oraz wykonano 10 szlifów ceramicznych. Przeanalizowano również 31 narzędzi krzemiennych, 7 przedmiotów kościanych, 9 ozdób bursztynowych i ponad 70 naczyń z 21 stanowisk.Wykład wygłosi dr Wojciech Rajpold – autor i realizator grantu.Na zakończenie – archeologiczna perełka!
Zgodnie z tradycją Europejskich Dni Archeologii, po wykładzie zaprezentowane zostaną najnowsze i najciekawsze archeologiczne nabytki Muzeum Zamkowego w Sandomierzu, pozyskane w ciągu ostatniego roku. Najstarsze eksponaty to wykonane z krzemienia święciechowskiego i jurajskiego siekierki czworościenne oraz zestaw wiórków i odłupków związanych z kulturą pucharów lejkowatych. Będzie można zobaczyć także naczynia z grobu na cmentarzysku w Złotej (Kopiec Kwacała), należące do wyjątkowej dla ziemi sandomierskiej kultury złockiej, datowanej na późny neolit. Z epoki brązu i wczesnej epoki żelaza zaprezentowane zostaną dwa groty scytyjskich strzał odkryte w okolicy Zawichostu i Wyszmontowa.Okres wpływów rzymskich reprezentować będzie zestaw srebrnych denarów, kilkanaście brązowych fibul (zapinek do szat), szklany paciorek, sprzączka do pasa oraz militaria z Zawichostu oraz dwa miecze, groty włóczni i fragmenty umb z grobów w Glince.Średniowiecze zilustrują m.in. zestaw monet z Opatowa. Liczymy, że prezentowane zabytki przybliżą historię ziemi sandomierskiej i pozwolą zapoznać się z najnowszą działalnością naszego muzeum.
Udział we wszystkich wydarzeniach jest bezpłatny. Serdecznie zapraszamy do Muzeum Zamkowego w Sandomierzu na obchody Europejskich Dni Archeologii.
Europejskie Dni Archeologii 2025 objęte są patronatem honorowym Ministra Kultury i Dziedzictwa Narodowego.Patronem Europejskich Dni Archeologii jest Alain Berset, Sekretarz Generalny Rady Europy. Patronami medialnymi Europejskich Dni Archeologii oraz ogólnopolskiej inauguracji wydarzenia są TVP Info, TVP 3 Poznań, Polskie Radio oraz Magazyn Archeologia Żywa.
